عرفان نظری و عرفان عملی

عرفان نظری به مجموعه ای از اندیشه های عرفانی اطلاق می‏شود که موضوع آن ذات حق و ظهورات آن یعنی اسماء و صفات و افعال اوست.

عرفان در بعد نظری علم به خداوند سبحان از حیث اسماء و صفات و مظاهر او و احوال و احکام مبدأ و معاد است. همچنین علم به حقایق عالم و نحوه رجوع آن به حقیقت واحدی که ذات احدی است و در بعد عملی شناخت راه سلوک و تلاش برای رهایی از تنگنای قیود جزئی و در نهایت وصول به بعد انفس و پیدایش وصف اطلاق و کلیت برای آن است.

عرفان از لحاظ لغوی به معنی نوعی شناخت است و در اصطلاح آنرا چنین می‌توان تعریف کرد:

نوعی شناخت و معرفت مستقیم که فراحسی و فراعقلی است و کشف حجاب های قلب با نوعی سلوک و جذبه میسر می‌شود و بدین‌سان عارف به غیب و وحدت اصیل نهفته در وراء ظواهر و کثرتها وقوف می‌یابد. این روند، سیری انفسی دارد و از راه اشراق حاصل می‏شود.

در پژوهشی که پیش رو دارید، با بهره‏گیری از منابع کهن و آثار جدیدی که در زمینه تبیین زوایای تاریک تاریخ ادیان نگاشته شده‏اند، مطالعه و تحلیلی نو از تاریخ دین ابراهیمی دنبال می‏شود که قرآن آن را«اسلام»نام نهاده است.
در این بررسی، توفان نوح به عنوان نقطه عطف دو مرحله عمده تاریخ دین الهی، در نظر گرفته شده است.مرحله پیش از توفان که به صورت بسیار گذرا از آن رد شده‏ایم و به بیان رسالت الهی آدم، شیث و ادریس بسنده نموده‏ایم، و مرحله پس از توفان که دین از هویت تاریخی برخوردار شده و آثار ونشانهای بسیاری از باورها وعقاید دینی بر جای می‏ماند و انسان جستجوگر با آگاهی به این منابع، رازهای طبیعی بی‏شماری را شناسایی می‏کند، و از این گذرگاه، هویت، انسانی و الهی خود را که در هاله‏ای از ماده‏پرستی و خواهشهای نفسانی و بهیمی فرو رفته است، باز می‏یابد و سرشت بی‏نقاب خویش را در آغازین روزهای حیات معنوی خویش به نظاره می‏نشیند و دگرباره اصالتهای فراموش شده را به یاد می‏آورد.

تقسیم بندی ادیان از نظر جغرافیایی

۱- ادیان غربی : ادیانی که در غرب خاورمیانه ظهور کرده اند مثل یهودیت ، مسیحیت و اسلام

۲- ادیان شرقی : در شرق خاورمیانه بوده اند مانند بودیسم ، هندوئیسم و شینتو

* پایه و اساس ادیان شرقی آیین هندوئیسم بوده که ظهور آن به ۶۰۰۰ سال قبل باز میگردد و بیانگر این است که بشر از ۶۰۰۰ سال پیش نیز آیین معرفتی ایجاد کرده است .

روز بازگشت‏ به فطرت

در فرهنگ اسلامي اولين روز ماه شوال به عنوان عيد فطر و جشن بازگشت‏ به فطرت معين شده است، زيرا مسلمانان روزه ‏دار در طول ماه رمضان با ارتباط هاي پي در پي با خداوند متعال و استغفار از گناهان به تصفيه روح و جان خويش همت گماشته و از تمام آلودگي‏هاي ظاهري و باطني كه بر خلاف فطرت آن‏هاست، خود را پاك نموده و به فطرت واقعي خود برمي‏گردند. اميرمؤمنان علي عليه السلام نيز از همين زاويه به عيد فطر مي‏نگرد و با اشاره به روز عيد مي‏فرمايد: «انما هو عيد لمن قبل الله صيامه وشكر قيامه وكل يوم لا يعصي الله فهو عيد (1) ; اين عيد كسي است كه خدا روزه ‏اش را پذيرفته و نماز او را ستوده است و هر روز كه خدا نافرماني نشود، آن روز عيد است. »

علی علیه السلام فرمودند:



«اِنََّما هُوَ عیْدٌ لِمَنْ قَبِلَ اللهُ صِیامَهُ وَ شَکَرَ قِیامَهُ؛ این عید[فطر]، فقط عید کسی است که خدا روزه‌اش را پذیرفته و نمازش را ستوده است.»



, قبولی نماز و روزه، یعنی اینکه نماز در عمق روح انسان راه یافته باشد، و نیّت روزه ژرفای قلبش را جلا داده باشد.


محورهای خطبه اوّل عید فطر این خطبه در منابع روایی ما از جمله «من لایحضره الفقیه» با اسناد مرحوم صدوق از امیرمؤمنان علی (ع) نقل شده است. بخش‌های مختلفی مورد اشاره قرار گرفته که اهمّ آن‌ها از این قرار است.

اخراج آدم و حوا از بهشت

هنوز چندی از آفرینش آنها نگذشته بود که مرتکب گناه شدند و به سبب این گناه شیطان خوشحال گشت و ناگهان لباس بهشتی از تنشان فرو ریخت و برهنه در میان باغهای بهشت رها بودند و خداوند فرمود؛

[وَ ای آدم به تو فرمان دادیم در میان بهشت گردش کنی و از میوه های بهشتی بخوری، اما تو را از نزدیک شدن به این درخت نهی کردیم و تو از ستمکاران خواهی بود و آدم از کرده خود پشیمان گشت و به حالت خضوع و شرمندگی درآمد.(1)]

وسوسه های شیطان

شیطان که همه بدبختیهای خود و رانده شدن از درگاه الهی و بهشت را از ناحیه آدم می دانست درصدد بود تا به هر طریق که ممکن است موجبات گمراهی آدم و حوا را فراهم سازد، پس ابلیس خود را در میان آرواره ماری پنهان کرد و به آدم نزدیک شد و رو به آدم کرد و گفت: به خدا سوگند من دلسوز و خیرخواه شما هستم، اگر از آن درخت بخوری از غیب و آینده باخبر می شوی و قدرت عظیم می یابی همینطور فرشته خواهی شد و زندگی جاودانه می یابی.(1)و چون آدم نمی دانست که با شیطان گفتگو می کند گفت: اینها وسوسه شیطان است و من جز به دستور پروردگارم عمل نمی کنم.

آدم و حوا در بهشت

پس از آنکه آدم زندگی یافت، خداوند رموز و حقایقی را به او یاد داد و هوشیاری و دانایی آدم بر فرشتگان هم ثابت شد و قرار شد که آن دو (آدم و حوا) در بهشت زندگی

کنند.(1) یکی از این استعدادها درک حقایق هستی و نام گذاری اشیاء بود. اگر چه این مسئله بسیار ساده است ولی اگر آن نبود واقعا با چه مشکلی مواجه می شدیم. در حالی که این قدرت را فرشتگان نداشتند همانگونه که خداوند فرمود؛

ج ) دعوت عمومى

پس از تبليغ خويشاوندان ، رسول گرامى اسلام (ص) از جانب خداوند ماءموريت يافت كه دعوت خود را آشكار كند و همگان را به اسلام دعوت نمايد و از مشركان اعراض كند و از ريشخند آنها نهراسد:

فَاصْدَعْ بِما تُؤْمَرُ وَ أَعْرِضْ عَنِ الْمُشْرِكينَ * إِنَّا كَفَيْناكَ الْمُسْتَهْزِئين ⁽¹⁶¹⁾
پس آنچه را بدان ماءمورى آشكار كن و از مشركان روى برتاب ، كه ما [شر] ريشخندگران را از تو برطرف خواهيم كرد.
به دنبال اين ماءموريت بزرگ ، پيامبر خدا (ص) بارها در ميان جمعيتهاى مشركان حاضر شد و آنان را به سوى توحيد و اسلام دعوت نمود و از شرك و بت پرستى برحذر داشت .

فصل چهارم : از بعثت تا هجرت پيامبر اسلام (ص)

در اين دوره از تاريخ اسلام كه سيزده سال طول كشيد رخدادهاى گوناگونى به وقوع پيوست كه در قرآن به برخى از آنها اشاره شده است و ما بدانها خواهيم پرداخت و از يادكرد رخدادهايى كه در قرآن به آنها اشاره نشده ، خوددارى مى كنيم .

آغاز وحى

سالها بود كه حضرت محمد (ص) گاه و بيگاه از غوغاى شهر مكه مى گريخت و به غار حرا در كنار مكه مى رفت و با خداى خود خلوت مى كرد و به عبادت مى پرداخت ؛ تا اينكه در شب مباركى ⁽¹⁴²⁾ در چهل سالگى آن جناب اراده خداوند بر اين تعلق گرفت كه آن حضرت را به پيامبرى برگزيند و ماءموريت هدايت و رهبرى جامعه بشرى را به او واگذار كند. در آن شب بود كه براى نخستين بار حضرت محمد (ص) مخاطب جبرئيل شد و فرشته وحى پيام الهى را به او ابلاغ كرد.

يهود و پيامبر موعود

پيش از بعثت پيامبر اسلام (ص) دانشمندان يهود به استناد كتابهايى كه در اختيارشان بود، نزديك بودن بعثت پيامبرى را در مكه پيش بينى مى كردند. قوم يهود، يهود را از برانگيخته شدن پيامبر موعود آگاه كرده بودند و با توجه به همين پيش بينى ها بود كه هرگاه ميان قوم يهود و مشركان مكه درگيرى رخ مى داد يهودى ها به مشركان مى گفتند: به زودى پيامبرى در مكه مبعوث خواهد شد و جبهه توحيد و خداشناسى به وسيله او بر جبهه شرك غلبه خواهد كرد. بدين گونه آنها از پيروزى نزديك خود بر مشركان سخن مى گفتند.

حوزه اختیار و اقتدار

انسان را از دو جهت می توان بررسی کرد: یکی هستی شناسی و ساختار وجودی انسان است و دیگری شناخت انسان در برابر اجتماع و حوادث اجتماعی است.

اگر انسان را موجودی مجبور و بی اراده دیدیم اعمالش هم نه پاداش بردار است و نه مجازات بردار . اما اگر برای انسان اراده قائل بشویم آن وقت باید به این سئوال پاسخ دهیم که جایگاه انسان در برابر اراده حضرت حق چیست ؟ و تقابل این دو اراده چگونه در وجود انسان حل می شود ؟ در اینجا ابتدا باید حوزه اختیار را با حوزه اقتدار تفکیک کرد . اگر ما برای انسان در برخی حوزه ها اختیار هم قائل باشیم معلوم نیست که او در همان حوزه ها اقتدار لازم را هم داشته باشد .

رابطه جسم با جان

به اینجا رسیدیم که رابطه بدن با نفس چیست آیا بدن قربانی جان است یا جان وسیله ارتقاء و رفاه بدن ؟ بین عرفای ما در پاسخ به این سئوال تفاوت وجود دارد .
یاد آوری کنم همان طور که گفتیم ،تصوف سه دوره داشته ، زهدی ، عشقی و یک دوره مضاعف عشقی در این دوره اعتقاد به تنعم و تعیش و ناکام نماندن و ناکام از این دنیا نرفتن بوده و اینکه هیچ حکمی از جسمانیت و نفسانیت را قربانی مسائل الهیات نکردن .که نماینده ی این نوع تفکر در ادبیات شعری فارسی خودمان حافظ است . قبل از مولانا در اندیشه های امام محمد غزالی فتوا این بود که بدن وسیله ای است برای عروج جان . برای اینکه جان کامل بشود ناگزیر باید در این دنیا فرود می آمد و با ترکیبی از حوادث نفسانی آمیخته می شد تا پس از کامل شدن مجددا عروج کند .با این تعبیر همه بزرگان حتی انبیاء یا قدیسین هم نیاز داشتند از این دنیا عبور کنند وبه این دنیا آمیخته شوند حال با روحیه قبول یا رد . ولی گروه اندکی و به خصوص حافظ مغایر با آن اندیشه معتقد بود دلیلی برای اعراض وجود ندارد احکام جسم مزاحمتی برای احکام جان ندارد .

آنچه از عرفای اسلامی سر می زد در مدار فضیلت محوری برای ما آموزش اخلاقی است . پیغمبر ما وقتی مبعوث شدند گفتند فلسفه ی بعثت من کامل کردن اخلاق در بین شماست گویی اگر جامعه ی انسانی، اخلاقی بود و آدمها با اخلاق بودند نیاز به اینقدر گفتگو نبود. در بحث معرفت شناختی با معرفت نفس به معرفت الله راه پیدا می کنیم که فرمودند”من عرف نفسه فقد عرف ربه” (هر کس خودش را فهمید خدا را هم فهمیده)از جنب این سخن می توانیم سخنان دیگری را استخراج کنیم که راه نزدیک شدن به خداوند هم به نوعی شفاف کردن خود و تکریم و نزدیک شدن به خود است. در جاهای دیگری هم قرآن اشاراتی دارد که “ولقد کرمنا” (ما شما را تکریم کردیم) و” لقد مننا” (به شما منت گذاشتیم)شما اینقدر مهم بودید که خلیفه ی خودمان قراردادیم و تا آن جا که این شائبه ی غلط رایج شد که انسان اشرف مخلوقات است. ولی مسلم این است که در جاهایی به ما اجازه ندادند که نفسمان را فرو کوبیم و آنرا تذلیل کنیم و به او توهین کنیم. و همه را آزاد بگذاریم که هر کسی از در وارد شد روی نفس و خویشتن و هویت ما هر جور که می خواهد قدم بگذارد. این دو نحوه نگاه کردن به نفس در تئوریهای عرفانی است که گاهی اوقات بعضی ها را به ورطه ی افراط و بعضی ها را هم به ورطه تفریط کشیده است .

ترویج سبک زندگی اسلامی در فضای مجازی نقش و اهمیت مقوله امر به معروف و نهی از منکر در جامعه از طرق گوناگون به خصوص فضای مجازی که نوعی دیگر از جامعه را شکل داده است به دلیل تأثیر بسیار زیادی که امروزه بر سبک زندگی‌ دارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. برای حفظ هر جامعه از فساد و انحراف و سقوط، 

سبک زندگی اسلامی، مصاحبه با حجه الاسلام ماندگاری ماندگاری معتقد است علل عقب ماندگی مسلمین از غرب از حیث پیشرفت‌های مادی، عمل نکردن صحیح و کامل به الگوی اسلامی سبک زندگی است. وی تاکید می کند که در زمان حاضر هم می توان سبک زندگی دینی و اسلامی داشت و نمونه مشخص آن را سبک زندگی رزمندگان در دوران هشت سال دفاع مقدس می‌داند. ماندگاری زندگانی بابرکت حضرت زهرا (سلام الله علیها) را مصداق سبک زندگی دینی، الهی و توحیدی می‌داند و می‌گوید: با سبک زندگی اسلامی، انشاءالله می‌توانیم در صورت عملکرد صحیح، بهترین الگوی سبک زندگی برای اروپا و امریکا و غرب باشیم.

نقش الگوهای رفتاری در سبک زندگی اسلامی
نویسنده : سید امیرحسین کامرانی راد
یکی از روش‌های تربیتی، روش ارایه الگو است. در این روش انسان‌های پاک، موفق و کامل به عنوان نمونه معرفی می‌شوند و دیگران می‌توانند از رفتار آنها سرمشق گرفته و مثل آنها شوند. در روان شناسی به این مسأله توجه شده که انسان احتیاج به الگوی رفتار و نمونه عمل دارد. این مطلب به تجربه نیز ثابت شده است و می‌بینیم که هر انسانی به دنبال الگو می‌گردد و در پی شخصیت ممتازی است که به او دل بندد و ارادت بورزد. وجود الگوهای رفتار و شخصیت‌های نمونه و مربی، نقش بسیار مهمی در سازندگی انسان‌ها دارد. انسان به طور فطری، نیازمند راهنماست.

دانستنی ها و اطلاعات عمومی ۱

- اسم تمام قاره‌ها با همان حرفی که آغاز شده است پایان می‌یابد.
- مقاوم‌ترین ماهیچه در بدن، زبان است.
- کلمه «ماشین‌تحریر» (TYPEWRITER) طولانی‌ترین کلمه‌ای است که می‌توان با استفاده از حروف تنها یک ردیف کیبورد ساخت.
- شما نمی‌توانید با حبس نفستان، خودکشی کنید.
- محال است که آرنج‌تان را بلیسید.
- جلیقه ضد گلوله، ضد آتش، برف‌پاک‌کن‌های شیشه جلوی اتومبیل و چاپگرهای لیزری توسط زنان اختراع شدند.
- پروانه‌ها با پاهایشان می‌چشند.
- نظیر اثرانگشت، اثر زبان هر شخص نیز متفاوت است.
- اکثر افراد در کمتر از 7 دقیقه خوابشان می‌برد!
- غیر ممکن است که بتوانی با چشمان باز، عطسه کنی!

شگفتی‌های حیوانات

دنیای حیوانات دنیایی عجیب و پر از شگفتی‌های کوچک و بزرگ است که اگر بدانید ممکن است از تعجب حیرت زده شوید. در کل دنیای حیوانات بسیار پیچیده تر از آن چیزی است که انسان ها بنوانند به طور کامل از آن سر در بیاورند. در اینجا می‌خواهیم حقایقی درمورد حیوانات را برایتان بازگو کنیم که مطمئنا بسیاری از آنها را تابحال نشنیده‌اید.

رودخانه نیل

رودخانه نیل با ۶٫۶۵۰ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود جهان به‌شمار می‌رود. این رود از رشته کوه‌هایی در مرکز قاره آفریقا سرچشمه می‌گیرد و راه طولانی خود را به سمت شمال آغاز می‌کند؛ در طی مسیر، رودهای زیادی که از کوه‌های غرب این قاره سرچشمه گرفته‌اند، به آن می‌پیوندند.

آموزش حفاظت از گوشی برای استفاده طولانی

 شاید شما از آن دسته افرادی باشید که از گوشی خود زیاد استفاده می کنید یا کار شما در آن است و باید طولانی مدت از آن استفاده کنید. استفاده طولانی مدت از تلفن همراه باعث خرابی تدریجی تلفن همراه شما می شود و برای جلوگیری از این اتفاق یا به تعویق انداختن آن می توانید کار های زیر را انجام دهید تا خیالتان از این بابت راحت تر شود.

آموزش تبدیل گوشی اندرویدی به نقطه اتصال وای فای

در بسیاری از اماکن وای فای های رایگان برای استفاده وجود دارند، اما استفاده از آنها ریسک هایی دارد. اما اگر به جای استفاده از وای فای عمومی، گوشی خود را تبدیل به نقطه اتصال وای فای کرده و سایر دستگاه هایی که با استفاده از آنها میخواهید به اینترنت متصل شوید را، به گوشی خود متصل کنید، گزینه بهتری است.

ورزش از منظر بزرگان

•  قرآن کریم در مورد ورزش و اهمیت آن می‌فرماید:

وَ أعِدُّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوهٍ؛ سوره انفال آیه ۶۰ هر مقدار که می‌توانید در برابر دشمنان توانایی و قدرت کسب کنید وَ زادَهُ بَسطَهً فِی العِلمِ و الجِسم: (سوره بقره آیه ۲۴۷) خداوند حضرت طالوت را از نظر علم و قدرت بدنی وسعت بخشیده است خداوند در آیات فوق نیرومندی و قوای جسمی را کنار و قرین با جایگاه علم آورده گویا از نظر قرآن نوعی ارتباط بین کمال جسمی و آمادگی جهت کسب دانش، بینش، حکومت و قضاوت وجود دارد و نمونه بارز این آیات اینکه تمام پیامبران و حتی جانشینان آنها مثل حضرت علی(ع) از قدرت بدنی بالایی برخوردار بودند که در جنگها کی توان مقابله با او را نداشت یا فرزندش حضرت ابوالفضل(ع) که چه رشادتهایی در کربلا انجام داد که تمام امید لشکر حضرت سیدالشهداء بود که دشمن با وجود او جرأت نزدیک شدن به خیمه‌های حضرت را نداشت.

ورزش و تربیت بدنی از نگاه قرآن

با نام خدا
در اين يادداشت، آياتي از قرآن را انتخاب کرده‌ام که شامل نکاتي مفيد درباره‌ي ورزش و تربيت بدني هستند. هریک از این فقرات می‌تواند زینت‌بخش دیوارهای ورزشگاه‌ها و سالن‌های ورزشی باشد. فعلاً ده آيه ذکر مي‌کنم. ان‌شاءالله در آينده آيات ديگري را به اين يادداشت اضافه مي‌کنم.

1. ورزش وسيله‌اي براي ايجاد نشاط و شادابي جسمي و روحي است.
أَرْسِلْهُ مَعَنا غَداً يَرْتَعْ وَ يَلْعَبْ (سوره‌ي يوسف عليه‌السلام، آيه‌ي 12)
ترجمه:
[فرزندان يعقوب عليه‌السلام به او گفتند:] فردا يوسف را به همراه ما بفرست تا کمي در کوه و صحرا بازي و تفريح کند.

توضيح:

انسان، نيازمند تفريح و ورزش است و چنان كه در اين آيه مشاهده مى‏شود قوى‏ترين منطقى كه توانست حضرت يعقوب را [ـ‌که يک لحظه حاضر نبود يوسف عليه‌السلام را از خود دور کند‌ـ] تسليم خواسته فرزندان كند، اين بود كه يوسف نياز به تفريح دارد. (تفسير نور، ج 6، ص 41)

 

در نظام تربیتی اسلام، بر تربیت اخلاقی، عقلانی و جسمانی تأکید و سفارش فراوان شده است. ورزش از مصادیق تربیت جسمانی است. ورزش بر دو بُعد روح و جسم انسان تأثیر گذاشته و آن‌ها را شاداب و باطراوت می‌کند.

سفارش به ورزش در دین اسلام

اسلام درباره تربیت بدنی راهنمایی‌های فراوانی دارد: تیراندازی و سوارکاری و ورزش‌های بدنی به‌طور عموم جزئی از روش‌های تربیت بدنی در اسلام است.در اسلام به تفریح‏هاى سالم و ورزش اهمیت داده شده و حتى شرط بندى در برخى مسابقات، همچون اسب‌سوارى و تیراندازى، مجاز دانسته شده است؛ البته در اسلام بر عنصر «سالم بودن و حلال بودن» سرگرمى‏ها تأکید شده است؛ زیرا تفریح‏هاى ناسالم نه‌تن‌ها خستگى و مشکلات کار را کم نمى‏کند، بلکه روح و اعصاب انسان را خسته کرده و از بازده کارهاى بعدى میکاهد.

سوره ‏ای در قرآن هست بنام سوره دخان می‏فرماید: «بسم الله الرحمن الرحیم حم و الکتاب المبین انا انزلناه فی لیلة مبارکه انا کنا منذرین فیها یفرق کل امر حکیم» خوب خداوند مبارک است چون می‏گوییم «تبارک الذی» یعنی خدا مبارک است قرآن مبارک است چون می‏گوییم «کتاب انزلناه مبارکا» مبارک کلمه مبارک برای قرآن هم آمده مرکزی که وحی نازل شد مبارک است چون قرآن می‏فرماید که محل نزول قرآن مبارک است چون قرآن می‏فرماید «ببکة مبارکا» بکه یعنی مکه مبارک است زمان هم مبارک است زمانی هم که قرآن نازل شد زمان نزول هم مبارک است چون می‏فرماید که «انا انزلناه فی لیلة مبارکة» شب قد ر شب مبارکی است سوره «انا انزلناه» هم این را دارد «انا انزلناه فی لیلة القدر» ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم.

1- شب قدر، شب اندازه گیری
شب بیست و سوم شب قدر است. قدر یعنی اندازه گیری. هر چیزی حساب و کتابی دارد. قرآن می فرماید تمام نعمتهائی که به شما می رسد خزینه‌اش پهلوی ما است. به مقداری که حکمت است صادر می کنیم. «إِنْ مِنْ شَیْءٍ إِلَّا عِنْدَنَا خَزَائِنُهُ» الحجر/21 یعنی چیزی نیست مگر اینکه خزینه‌اش پهلوی ما است، «و ما ننزله الا بقدر معلوم» یعنی خزینه پهلوی ما است به مقدار خاص نازل می کنیم. مثل اینکه سماور پر از چای است، منتهی شما لیوانی بریزید، چای کمرنگ بریزید، پررنگ بریزید آنها مربوط به این است که چقدر عقل شما قضاوت کند که برای که چه چای بریزید، یعنی خزینه‌اش در سماور است اما یک استکان یک استکان.. منتهی از سماور ما کم می شود ولی از خزینه خدا کم نمی شود. یک مثل هم برایتان بزنم، یک آیه داریم در قرآن می فرماید «مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنطِقُونَ» الذاریات/23 مثل اینکه دارید حرف می زنید. خزینه حرف حلق شماست، منتهی چند کلمه به یکی بگوئی، این اختیارش دست شماست. یعنی قدرت سخنرانی در بدن هست اما استفاده از این قدرت به مقداری است که شما صلاح بدانید. چطور شما توان سخن دارید، منتهی هر چه می توانید که حرف نمی زنید، به مقداری که لازم است، حرف می زنید. «مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنطِقُونَ» یعنی همانطور که شما قدرت نطق دارید، منتهی از این قدرت کم کم استفاده می کنید به مقداری که صلاح می دانید، خدا هم قدرت دارد، از قدرتش تدریجا، آن مقداری که حکیمانه هست عرضه می کند.

هيچ مناسبتي بيشتر از احياء و دعا ندارد بنابراين بحث ما بحث دعا است دعا و رمضان هم به هم جفت شده قرآن و آيات روزه و آيات دعا با هم جفت شده «وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي» (بقره/186) را با هم بشنويم پس موضوع بحث دعاست.

زماني که سوال مي‌کنند از تو بندگان من آمدند گفتند يا رسول الله دعا مي‌خواهيم بکنيم داد بزنيم يا يواش بگوييم فرمودند من نزديک هستم يواش بگوييم اگر سوال کردند بندگان من از من بگو من نزديک هستم قريبم اجابت مي‌کنم اجابت کننده را حتي اگر بيايد سراغ خودم پس استجابت از خودم بخواهيد و به خودم ايمان بياوريد در اين آيه خدا هفت بار گفته خودم…. يعني لطيفترين آيات قرآن به قول الميزان اين آيه است چون مي‌گويد «إِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي» بندگان خودم «عَنِّي» از خودم «فَإِنِّي» خودم «أُجِيبُ» خودم اجابت مي‌کنم به شرط اينکه دعاکننده بيايد سراغ خودم «دَعْوَةَ الدَّاعِ» استجابت از خودم بخواد، به خودم ايمان بياورد اين خيلي آيه لطيفي است

1- اهميت شب بيست و سوم ماه رمضان

اول كه بدانيد شب بيست و سوم از شب نوزدهم و شب بيست و يكم مهمتر است. به همين خاطر شب بيست وسوم، اعمال اضافه دارد. غير از دعاهاي شب قدر سوره‌ي روم و عنكبوت دارد. دو تا غسل مستحب است انسان بكند. يكي سر شب، يكي آخر شب… آمد خدمت حضرت گفت: آقا من نمي‌توانم بيايم در روستا هستم. اجازه بده يك شب بيايم. گفت: اگر بنا است يك شب بيايي شب بيست سوم بيا. دلايلي داريم كه شب قدر شب بيست و سوم است كه «لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيرٌْ مِّنْ أَلْفِ شهَْرٍ» «أَلْفِ» يعني هزار، «أَلْفِ شهَْرٍ» يعني هزار ماه. شب قدر مساوي با هزار ماه است. هزار را تقسيم بر دوازده ماه بكنيد، هشتاد و چند سال مي‌شود. شبي به اندازه‌ي هشتاد و چند سال است. تمام خوبي‌هاي يكسال، خيرات يكسال يا گرفتاري‌هاي يكسال، شب قدر اندازه‌گيري مي‌شود. شب قدر را خواسته باشيم تشبيه كنيم، مثل روزي است كه رئيس جمهور بودجه‌ي يكسال را تحويل مجلسي‌ها مي‌دهد. يعني تصويب بودجه‌ي يكسال. يعني هر وزارتخانه‌اي هرچه پول مي‌خواهد روزي كه چه مي‌گويند… رئيس جمهور اين لايحه، روزي كه لايحه‌ي بودجه را مي‌دهد، شب قدر لايحه‌ي بودجه يعني تمام خيرات و تمام شرها شب قدر اندازه‌گيري مي‌شود. بنابراين داريم كه حضرت به چشم بچه‌هايش آب مي‌پاشيد، مي‌گفت: امشب را نخوابيد. امشب را نخوابيد. اين مسئله‌ي مهمي است.

1- استجابت دعوت خدا، زمينه استجابت دعاي بندگان

يكبار ديگر، در قرآن دو تا آيه داريم. يك «أَسْتَجِبْ»، يك «اسْتَجيبُوا». «أَسْتَجِبْ» يعني هرچه تو گفتي من گوش مي‌دهم. «اسْتَجيبُوا» يعني هرچه من گفتم، شما گوش بدهيد. من هرچه گفتم تو گوش ندادي، حالا توقعت اين است كه سالي يك شب مسجد مي‌آيي، من نوكر تو شوم. در عين حال خدا به كارهاي ما كار ندارد.

بعد از نماز جعفر طيار يك دعا است، مي‌گويد: خدايا، «تَخَلَّفَ سُكَّانُ أَرْضِك‏» (مستدرك/ج6/ص232) مردم، گوش به حرف‌هاي تو نمي‌دهند. «فَكُنْتَ عَلَيْهِمْ عَطُوفاً بِجُودِك‏» ولي تو با جودت به مردم مهرباني داري.

1- شب قدر، تفسیر قرآن در مساجد
در شب قدر بحث را قبل از افطار معمولاً گوش می‌دهند. من تقاضا می‌کنم هر مسجدی، هر منبری، هرجا می‌خواهند شب قدر باشند، روی ساعت ده دقیقه یک آیه را تفسیر کنند. چون خدا می‌گوید: قرآن شب قدر نازل شد. این درست نیست که شب قدر که شب نزول قرآن است، خود قرآن در مسجد ما سهم ندارد. یعنی یکی دو ساعت دعای الغوث می‌خوانیم و واعظ هم منبر می‌رود. مداح هم مداحی می‌کند. قرآن هم سر می‌گیریم. دعا و همه چیز در مسجد هست. آنچه نیست قرآن است. این خیلی بد است.

«بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‏، إِنَّا أَنْزَلْناهُ‏ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ، وَ ما أَدْراكَ ما لَيْلَةُ الْقَدْرِ، لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ، تَنَزَّلُ الْمَلائِكَةُ وَ الرُّوحُ فِيها بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ، سَلامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» (قدر/1-5)
1. شب قدر، شب تقدیر امور بندگان
قدر دو معنا دارد، یکی اندازه‌گیری، یکی ارزش. شب قدر یعنی شب اندازه‌گیری است. چه کسی سال دیگر باشد، نباشد، مریض باشد، پولدار باشد. حادثه پیدا شود. حادثه تلخ و حادثه شیرین، در مجلس شورای اسلامی یک روز روز قدر است، آن روزی که رئیس جمهور هزینه سال را به مجلس تقدیم می‌کند تا نماینده‌های مجلس روی آن رأی بدهند. بهداشت چقدر پول، آموزش و پرورش چقدر پول، یعنی آن روزی که پول‌های مملکت تقسیم می‌شود بین وزارتخانه‌ها،